یادداشت های یک دیوانه و هفت قصه دیگر
وجه مشخصه داستان‌های گوگول سادگی قصه نویسی، ویژگی قومی، امانت محض نسبت به زندگی، و بکر بودن و سرزندگی خنده‌آور آن‌هاست که همیشه تحت تأثیر احساس عمیق غم و دلتنگی قرار می‌گیرد. همه این ویژگی‌ها یک منبع دارند: گوگول شاعر است، شاعر زندگی حقیقی. اولین تأثیری که هر یک از قصه های گوگول بر خواننده می‌گذارد این است که با خود بگوید: «چقدر همه این‌ها ساده، عادی، طبیعی، و حقیقی است، و درعین‌حال چقدر بکر و تازه.» این سادگی قصه نویسی، این صراحت لهجه، این پرهیز از نمایش پردازی، این پیش پا افتادگی و معمولی بودن اتفاقات قصه ها، علائم حقیقی و قطعی خلاقیت هستند: این شعری حقیقی است، شعر زندگی خود ماست. تقریباً همه قصه های گوگول کمدی های سرگرم کننده ای هستند که با هیچ و پوچ شروع می‌شوند، با هیچ و پوچ ادامه می‌یابند، و به اشک ختم می‌شوند، و در پایان، زندگی نام می‌گیرند. قصه هایش همگی همین‌طورند: اولش سرگرم کننده، سپس غم! زندگی خود ما هم چنین است: اولش سرگرم کننده، و بعد غم. چقدر شعر، چقدر فلسفه، و چقدر حقیقت در این‌جا نهفته است!