قوت دل و نوش جان
آیا غذای معنوی و قوت روحانی وجود دارد؟ آیا غذای جسم از نظر عرفا و حکمای اسلام میتواند از گوشت تن یک حیوان باشد؟ اگر انسان مطابق با حکمت قدیم ایرانیان نباید به هیچ جانوری آزار برساند، حق دارد حیوانات را بکشد و گوشت آنها را بخورد؟ عارفی مانند ابوعبدالله مغربی که گیاهخوار بود چه نظریاتی داشت؟ انسان از چه لذتهایی میتواند بهرهمند باشد؟ آیا انسان حق دارد از دیدن زیبائیهای عالم صنع لذت ببرد؟ از دیدن شاهد بهرهمند شود؟ شاهدپرستی چیست؟ آیا با عشق افلاطونی، که ابن سینا آن را عشق ظرفا و جوانمردان میخواند، انسان میتواند شاهدپرست باشد؟ آیا شمس تبریزی شاهدباز بوده است؟ چرا شمس تبریزی احمد غزالی را بزرگترین عارف میدانست؟ ابوالغریب اصفهانی که به شاهدباز بودن معروف بوده چه عقیدهای داشته است؟ چه ارتباطی میان عشقورزی حافظ و اشعار عاشقانه او با عقاید احمد غزالی وجود داشته است؟ آیا فقط عاشق است که میتواند از دیدن معشوق لذت ببرد یا معشوق هم میتواند از معطل کردن عاشق خود لذت ببرد؟ ریشههای عرفان عاشقانه ایرانی را، که احمد غزالی و شمس تبریزی و حافظ بدان تعلق داشتند، در کدام زمین باید جستجو کرد؟ در زمین اهل اباحه و در مرام ظرفای ایرانی قرندوم یا در زهد و آخرتنگری زهاد قرون اولیه؟ گروههای صوفی که از نظر متشرّعان مردود شناخته میشدند که بودند؟ اینها و دهها پرسش دیگر مسائلی است که سعی شده است درقوت دل و نوش جان به آنها پاسخ داده شود.