از کتاب رهایی نداریم
این یکی آن دیگری را نابود خواهد کرد. کتاب، عمارت را نابود خواهد کرد. ویکتور هوگو عبارت معروفش را از زبان کلود فرولو، نایب کشیش کلیسای نتردام بیان می کند. هنر معماری، احتمالا" ازمیان نخواهد رفت. اما دیگر پرچمدار فرهنگی درحال تغییر، نخواهد بود. هنگامی که آن را با اندیشه ای مقایسه کنیم که شکل کتاب به خود می گیرد و برای این کار مقدار کمی کاغذ، جوهر و یک قلم کفایت می کند، چگونه می توانیم از اینکه خرد آدمی فن چاپ را به جای معماری برگزیده است، در شگفت شویم؟ مقدسات سنگی ما از میان نرفته اند اما مجموعه متون دست نویس، و پس از آن متون چاپی، این لانه مورچگان هوش و فهم، کندویی که همه تخیلات، زنبورهای طلایی با عسلهایشان، در آن جای دارند، ناگهان، در پایان قرون وسطی، این مقدسات را به نحوی شگفت آور تنزل دادند. به همین ترتیب، اگر کتاب الکترونیکی، سرانجام با کنارزدن کتاب چاپی خود را تحمیل کند، باز دلیلی وجود ندارد که بگوییم می تواند آن را از خانه هایمان بیرون کند و یا موجب شود که عادتمان را به آن از دست بدهیم. بنابر این e-book کتاب را نابود نخواهد کرد چنانکه گوتنبرگ و اختراع نبوغ آمیزش نتوانستند بلافاصله نسخه خطی را حذف کنند و این یک نیز نتوانسته بود اوراق پاپیروس را از رواج بیندازد. عمل و عادت با یکدیگر همزیستی دارند و ما بیش از هرچیز مشتاقیم که دایره امکاناتمان را گسترش دهیم.