فانوس جادویی زمان
مارسل پروست خالق حماسۀ مدرن است و رمان "جستجو" سیر و سلوک انسان مدرن. این سیر و سلوک در دنیایی به وقوع می‌پیوندد که هنجارهای متافیزیکی آن به‌کلی برهم ریخته، ازل و ابد جا‌به‌جا شده و انسانِ سرگشته در آن، حقیقت مطلق را می‌جوید. مسیر کاوش انسان پروستی اما، جادۀ عرفان سنتی نیست، در اینجا هنر جانشین عرفان می‌شود و بر اریکه‌ی الوهیت جلوس می‌کند. مقصد "جستجو"، وصول به زمانی مطلق است و این مقصود به یمن تعمق در جوهرۀ هنر حاصل می‌شود. تعمق در روان آدمی، کاوش تأثرات و احساسات و ادراکات با جاری ساختن مفهوم زمان در اعماق آنها، پرداخت تصاویر رویا و جهان ناخودآگاه و ترسیم دنیایی غریب و اسرارآمیز، همه و همه دست آخر در خدمت جستجوی جوهرند، جوهر مکنون در زندگی که به باور پروست تنها هنر از عهدۀ عیان ساختنش برمی‌آید.